İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi helikopterinin düşmesiyle hayatını kaybetti. Helikopterde bulunan ve yaşamını yitiren diğer isimler Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, Tebriz Valisi Malik Rahmeti ve İran lideri Ali Hamaney’in Tebriz Temsilcisi Muhammed Ali Al-i Haşim olarak açıklandı. Olumsuz hava şartları, arama kurtarma ekiplerinin işini zorlaştırdı. Enkaza 15 saatlik arama çalışmalarının ardından ulaştılar.
DAHA ÖNCE DE BENZER OLAYLAR YAŞANDI
İran’daki hava kazalarının esas nedeni ABD’nin yıllardır devam eden ambargosu. İran, ABD ambargosu nedeniyle hava filosunu modernize edemiyor. Cumhurbaşkanı Reisi’yi taşıyan Bell 212 tipi helikopter ABD’de üretilmişti. Bu helikopter 1979 İslâm Devrimi’nden bu yana İran’a satılamıyordu. Daha önce de savunma ve ulaştırma bakanları ile İran’ın kara ve hava silahlı kuvvetleri komutanları uçak ya da helikopter kazalarında hayatını kaybetmişti.
1 PİLOT İLE 14 YOLCU TAŞIYABİLİYOR
Merkezi Fort Worth, Teksas’ta bulunan Amerikalı havacılık üreticisi Bell Textron Inc. tarafından üretilen Bell 212, ilk olarak 1960’ların sonlarında Bell 205’in bir evrimi olarak tanıtıldı. Bell 212 en son 1998 yılında üretildi. İlk uçuş tarihi 1968 olan helikopter, iki kanada ve çift motora sahip. Sivil işletmecilere pazarlanan helikopter, 1 pilot ile 14 yolcu taşıyabiliyor. Bell 212, kamu taşımacılığı, arama kurtarma, yangınla mücadele ve askeri operasyonlar da dahil olmak üzere çok çeşitli görevlerde kullanıyor. Pazar günü düşen İran’a ait Bell 212, devlet yetkililerini taşıyacak şekilde yapılandırılmıştı.
İRAN DONANMASINDA TOPLAN 10 ADET VAR
Reuters’ın aktardığına göre, İran hava kuvvetleri ve donanmasında toplam 10 Bell 212 var. Bell 212’nin en son ölümcül kazası, Eylül 2023’te, özel olarak işletilen helikopterin Birleşik Arap Emirlikleri açıklarında düşmesiyle kayıtlara geçti. İran’da bu türden en son kaza 2018’de yaşanmış ve dört kişi hayatını kaybetmişti.
KAZANIN NEDENİ AMBARGOLAR OLABİLİR
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’nin yer aldığı helikopterin ise 1979 yılında üretildiği ifade edildi. Reisi’nin helikopterinin düşüş nedeni henüz bilinmezken, Tahran yönetiminin ABD ambargolarına maruz kaldığı ise bir gerçek. CNN International yayınına bağlanan askeri analist Cedric Leighton, yaptırımlar nedeniyle yaşanan yedek parça teminindeki zorluğun kazada rol oynamış olabileceğine dikkati çekti.
AMERİKAN SUBAYININ DEĞERLENDİRMESİ: YEDEK PARÇA SORUNU
ABD Hava Kuvvetleri’nden emekli Albay Leighton, konuya ilişkin “Yedek parça İranlılar için kesinlikle bir sorun. Bunun yanı sıra İran’ın kuzeybatısındaki bölgede son birkaç gündür çok kötü hava koşulları var” ifadelerini kullandı.
REFORMCULAR HAVA FİLOSUNU MODERNİZE ETMEYİ DENEMİŞTİ
İran’da reformcular hükümeti yönetirken, Batı ile İran’ın hassas nükleer faaliyetlerinin sınırlandırılması ve uluslararası denetçilerin ülkeye girişine izin verilmesi karşılığında yaptırımların kaldırılmasını öngören bir anlaşma müzakere ederek ülkenin uçak filosunu modernize etmeyi amaçlamışlardı. Ancak eski ABD Başkanı Donald Tump’ın anlaşmadan çekilmesi ve yaptırımları yeniden uygulamaya koymasıyla bu çabalar sekteye uğradı.
